CNI News

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂

ပြည်တွင်းစျေးကွက်တွင် စားအုန်းဆီကို သတ်မှတ်ရည်ညွှန်းဈေးအပေါ် အမြတ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းထက် ပိုတင် ရောင်းချခြင်း မပြုရန် မြန်မာနိုင်ငံဆီကုန်သည်နှင့်ဆီလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် ရပ်ကွက် အတွင်းရှိ စားအုန်းဆီ အရောင်းဆိုင်များတွင် ဝယ်ယူ၍ မရ ဖြစ်နေသည်ဟု ရန်ကုန်မြို့နေ ပြည်သူများထံမှ သိရသည်။

စားအုန်ဆီကို တစ်ပိဿာလျှင် ၄၀၀၀ ကျပ်ခန့် နှုန်းထားဖြင့် လူတဦးကို ၅၀ ကျပ်သားနှုန်းစီ ရန်ကုန်နှင့် နေပြည်တော် အပါအဝင် မြို့နယ်တချို့တွင် ဆီကုန်သည်အသင်းက လှည့်လည်ရောင်းချပေးနေသော်လည်း တချို့သော ဆိုင်များသည် ၁၀ သားလျှင် ၅၀၀ ကျပ်နှုန်းဖြင့် လူတစ်ဦးကို ၂၀ ကျပ်သားခန့်သာ ရောင်းချပေးနေ ကြောင်း၊ ဆိုင်အများစုတွင် စားအုန်းဆီ မရှိသည်က များနေကြောင်း ရန်ကုန်မြို့နေ အိမ်ရှင်မတစ်ဦးဖြစ်သည့် မခိုင်လွင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“ဆီတွေက ဘယ်လိုဝယ်နေရလဲဆိုတော့ ဆိုင်တွေမှာ လာချပေးတယ်။ ချပေးတဲ့ဟာကို ၁၀ သားကို ၅၀၀ နဲ့ တစ်ဦးကို ၂၀ သားပဲ ရောင်းတယ်၊ ပိုမရောင်းဘူး။ မရှိတဲ့ဆိုင်တွေက များတယ်။ ရှိတဲ့ဆိုင်တွေကလည်း အုံပြီး လာချပေးသွားတာ။ အကန့်အသတ်နဲ့ လာချပေးပြီးတော့မှ အချိန် ၁၀ ဆို အချိန် ၁၀ လာချပေးတယ်။ အဲဒီ လာချပေးတဲ့ဟာကိုမှ သူတို့တွေက ၁၀ သားကို ၅၀၀ နဲ့ ၂၀ သား အဲဒါပဲ ရမယ်၊ ပိုမရောင်းဘူး။ ချက်ပြုတ်ဖို့ အတွက်ကို ဆီမရှိတဲ့အခါကျတော့ အခက်အခဲတွေ ဖြစ်တာပေါ့။ ဟိုတလောကဆိုလို့ရှိရင် ဆီလိုက်ဝယ်တာ ဘယ်မှမရလို့ ချဉ်ပေါင်ကြော်ဖို့တောင် မကြော်လိုက်ရဘူး” ဟု ပြောသည်။

စားအုန်းဆီကို ဈေးကွက်အတွင်း လက်ကားရည်ညွှန်းဈေးအပေါ်တွင် အထွေထွေကုန်ကျစရိတ်များနှင့် အသားတင်အမြတ် ၂ ရာခိုင်နှုန်းထက် မပိုသည့် ဈေးဖြင့် ရောင်းချနိုင်ရေး၊ လက်လီဈေးကွက်တွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အမြတ်ထက်မပိုသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့်သာ ရောင်းချရေးတို့ကို ကြီးကြပ်သွားရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေသည်ဟု ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

စားသုံးဆီများကို ချိန်တွယ်ရောင်းချပေးနေစဉ်

ထိုသို့ ထုတ်ပြန်လိုက်ခြင်းကြောင့် ဆီအရောင်းဆိုင်များက တန်ပြန်မှုအနေဖြင့် ရောင်းချခြင်း မပြုကြခြင်းဖြစ်ကာ စားအုန်းဆီများကို ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ခြင်းထက် ရပ်ကွက်တိုင်းတွင် သက်သာသောနှုန်းထားဖြင့် ပြည်သူများ လိုအပ်သလောက် ရောင်းချပေးနိုင်သည့် ပုံစံဖြင့် လုပ်ဆောင်နိုင်မှသာ စားအုန်းဆီ ဝယ်ယူမရသည့် ပြဿနာသည် ပြေလည်သွားမည် ဖြစ်သည်ဟု လယ်သမားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးရေအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသိန်းအောင်က CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“သူတို့ဘက်ကလည်း ဒါက back ပြန်မှုပေါ့။ အဲဒါနဲ့ မရောင်းနိုင်ဘူး။ မရောင်းနိုင်တဲ့အတွက် မရှိဘူးဆိုပြီးတော့ နေလိုက်တဲ့ သဘောမျိုးပဲ။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ ဘယ်ဈေးကနေ ပိုမရောင်းရဘူးဆိုရင် သူတို့က လည်း back ပြန်မှာပဲလေ မရှိဘူးပြောရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ အဲဒါတွေကို ကြိုတွေးပြီးတော့ အစောထဲက သူတို့ကို ဘယ်ဈေးနဲ့ ရောင်းပါလို့ ပြောတာထက်စာရင် တစ်ဖက်ကနေပြီးတော့ တကယ်ကို လက်တွေ့ကျကျ ပကတိ အခြေအနေမှာ အဲဒီလိုဈေးနဲ့ ရောင်းပေးနိုင်တဲ့ ဈေးဆိုင်တွေပေါ့၊ ရောင်းပေးတဲ့စနစ်ကို တည်ဆောက်လိုက်မှ သာလျှင် အဲဒီ back ပြန်မှုတွေကို ကျော်လွှားနိုင်မှာပေါ့။ အလွန် ၄ သောင်းဈေးနဲ့ မလိုပါဘူး။ ဆိုလိုတာက သူ့ဟာသူ ၆ သောင်းဈေးလောက်နဲ့ကို တကယ်ကို လုံလုံလောက်လောက်နဲ့ လိုချင်တဲ့အချိန် မြန်မြန်ဆန်ဆန် ရောင်းပေးနိုင်ဖို့၊ အခု ဥပမာ တစ်ပိဿာ ၄ ထောင်အစားပေါ့ ၆ ထောင်ဆို ၂ ထောင်ပဲ ပိုများမယ်။ ဒါပေမယ့် သူလိုချင်သလောက် ရောင်းပေးနိုင်ရင် အဲဒီပြဿနာ မတက်တော့ဘူးလေ” ဟု ပြောသည်။

လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် အခြေအနေသည် ပြည်တွင်းစားအုန်းဆီလက်ကျန် နည်းပါးခြင်းကြောင့် ဈေးကွက် အတွင်း လိုအပ်ချက်ကို ခွဲတမ်းဖြင့် ဝေမျှနေရကြောင်း၊ စားအုန်းဆီနှင့် ပတ်သက်၍ သွင်းကုန်ပါမစ်လိုင်စင်ကို ကုမ္ပဏီတချို့ကိုသာ ပေးထားသည့်ပုံစံဖြင့် မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံခြားငွေ ရှိသူများမှ စားအုန်းဆီကို လွတ်လပ်စွာ တင်သွင်းနိုင်ရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာမှ ခွင့်ပြုပေးပါက ကုန်စည်ရှားပါးခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခြင်းကို ထိန်းနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း စီးပွားရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတစ်ဦးက CNI သတင်းဌာနသို့ ပြောသည်။

“စားအုန်းဆီမှ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်ကုန်ပစ္စည်းတိုင်းမဆိုပေါ့ policy maker တွေကို ဘောဂဗေဒ သဘောတရား တွေကို သင်ပေးဖို့ လိုနေပြီလို့ တွက်ရတယ်။ အဓိက supply များများရှိရင် ဈေးက သူ့ဟာသူ ဘယ်လိုမှ ဆွဲမတင် နိုင်ဘူး။ အခုက မူဝါဒအရကို စားအုန်းဆီ တင်သွင်းတဲ့ကုမ္ပဏီဆိုပြီးတော့ အဲဒီလို ပါမစ်တွေ, လိုင်စင်တွေနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားတယ်။ ဘယ်လိုမှ supply မြှင့်လို့မရဘူး။ တကယ်လို ဒီဟာတွေသာ ကျစေချင်လို့ရှိရင် နိုင်ငံခြားငွေ ရှိတဲ့သူတွေကို အကုန်လုံး စားအုန်းဆီ သွင်းချင်တဲ့သူ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွင်းခွင့်ရှိတယ်လို့သာ ကြေညာလိုက် တန်းကျတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး supply ကို များများ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်အောင် လုပ်ရမှာပေါ့။ ဒီ shorten မှာတော့ နည်းနည်း ဒေါ်လာဈေး ဘာညာ ဈေးကွက်ပေါ်မှာ ထိခိုက်ကောင်း ထိခိုက်နိုင်မယ်။ ဒါပေမယ့် စားအုန်းဆီ မလုံ လောက်တဲ့ ပြဿနာ၊ စားအုန်းဆီကို ဈေးကစားတဲ့သူတွေက ဖွက်ထားတဲ့ ပြဿနာတွေကိုတော့ ရေတိုအတွင်းမှာ ဖြေရှင်းနိုင်မယ်ပေါ့” ဟု ပြောသည်။

ထို့နောက် စားအုန်းဆီနှင့် ပတ်သက်၍ ရန်ကုန်မှတဆင့် တခြားသော တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များသို့ သယ်ဆောင်ရာတွင်လည်း စစ်ဆေးမှုများ ရှိနေခြင်းနှင့် နယ်ကျော်ဝယ်ယူမှုများအတွက် ရန်ကုန်ရှိ အရောင်းဆိုင် များက မရောင်းပေးခြင်းများလည်း ရှိနေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဆီကုန်သည်အသင်းက ဦးဆောင်၍ စားအုန်းဆီများကို သက်သာသောနှုန်းထားဖြင့် ရောင်းချပေးနေသော်လည်း အချိန်ကြာမြင့်စွာ တန်းစီပြီးမှသာ ဝယ်ယူ၍ ရခြင်းကြောင့် အလုပ်သမားများနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် အခက်အခဲ ရှိနိုင်ကြောင်း၊ တချို့သော မိသားစုများက တန်းစီပြီး ပြန်လည်ရောင်းချနေမှုများ ရှိနေခြင်းကြောင့် အမှန်တကယ် လိုအပ်သူများအတွက် အဆင်မပြေ ဖြစ်ကြရသည်ဟု ပြည်သူများက ပြောသည်။